De betekenis van straatnamen in Valthermond

Kiek opde Mo(a)nd

49e laan

 

Valthermond was een langgerekt hoogveengebied tussen Musselkanaal en Valthe. Vanuit Musselkanaal werden twee kanalen gegraven richting Valthe. Deze kanalen lopen parallel met elkaar. Het Noorderdiep is vernoemd naar Noorderkanaal. Het Zuiderdiep is vernoemd naar het Zuiderkanaal.

De kanalen hebben elk 96 plaatsen van 85 meter breed, loodrecht op de hoofdkanalen. De lanen werden vernoemd naar plaatsen die werden afgegraven. Zo ontstonden als straat de 12e laan , aangelegd op de 12e plaats. Verder kennen we de 24e laan, 49e laan, 60e laan (nu de Vrijheidslaan), 72e laan en de 84e laan. Al deze aangelegde lanen zijn gekoppeld aan de afgegraven plaatsen. Echter, de Doorsnee ligt niet op plaats 36 maar op de plaatsen 37 en 38. Dus hier wijkt men af dat er om de 12 plaatsen een verbinding is met het Zuider- en het Noorderdiep.

Normaal gesproken zou men ook van de 48e laan spreken, maar dat is niet zo! Hoe komt dan nu? Voor 1916 lag deze laan er al.  Het was toen nog een zandweg. In 1916 werd op plaats 49 aan het Zuiderdiep de gereformeerde school 49 gebouwd. De kinderen die de school bezochten en van het Noorderdiep kwamen, gingen over dit zandpad naar school 49. Al gauw werd dan ook het zandpad naar de school genoemd 49e laan. In de volksmond is dit altijd zo gebleven. Rond 1950, bij de omnummering van de huisnummers in Valthermond, kregen de lanen hun eigen straatnaam. Maar er speelt nog iets anders. De oude verbinding tussen het Zuiderdiep en de Valtherdijk lag, voordat het werd verhard, niet precies voor de zo genoemde 49e laan. Deze oude weg is toen zo´n 1.50 meter verlegd richting plaats 49, zodat de wegen één doorkijk hadden. De toenmalige bewoner van de boerderij op plaats 49 was het er niet mee eens. Maar het is wel zo gegaan. Of de persoon (gemeenteraadslid en bestuurder van school 49) nog zeggenschap had in de 49 e laan i.p.v. de 48e laan? Dat is mij niet bekend!

Jan H. Ottens