Over koetjes en kalfjes….

Melkveehouderij Olink speelt een belangrijke rol in onze voedselproductie. Een gesprek met twee betrokken mensen.

Nicole en Arjan Olink zijn fulltime bezig met het runnen van hun melkveehouderijbedrijf aan het Noorderdiep in Valthermond. Een modern, vrijwel volledig geautomatiseerd en dus zeer eigentijds bedrijf. Zij zijn gespecialiseerd in het fokken en houden van melkvee. Er lopen in de enorme stallen en de graslanden daaromheen meer dan 160 koeien rond. En natuurlijk een groot aantal prachtige en bijna knuffelbare kalfjes.

Nicole (1979) is geboren en getogen in Enschede en Arjan (1975) komt uit Boekelo. Samen hebben zij twee kinderen van 5 en 7 jaar oud. Beiden hebben een agrarische opleiding aan respectievelijk de HAS en de MAS gevolgd. Hun bedrijf is de voortzetting van het bedrijf dat Arjan eerder van zijn vader en moeder overnam. Die boerderij in Boekelo lag versnipperd over een groot natuurgebied met bossen en een natuurlijk stromend beekje.

Op initiatief van de Provincie Overijssel is het toenmalige bedrijf uitgekocht door Rijk en Provincie en met de opbrengst van de grond en de gebouwen hebben Nicole en Arjan in 2009 een nieuwe plek van 100 ha groot gevonden in Valthermond. Er waren in Drenthe destijds veel eenzijdige landbouwbedrijven. Veeteelt was dus zeer welkom, ook in Valthermond. Binnen hun bedrijf dragen zij beiden gelijke verantwoordelijkheid. De taken hebben zij onderling verdeeld en een paar keer per week hebben zij hulp van een medewerker.

Dat vestigen in Valthermond is Nicole en Arjan goed bevallen. Zij hebben uiteraard geïnvesteerd in het leggen van goede contacten met de directe buren en anderen in hun omgeving. Door iedereen uit te nodigen, door de stallen open te stellen en door persoonlijke bezoeken af te leggen, hebben zij veel informatie kunnen geven over hun melkveebedrijf en dat werd zeer gewaardeerd. Samen met hun kinderen voelen ze zich helemaal thuis in Valthermond.

Als na de winter de koeien weer de stal uitkomen, kijkt iedereen daar naar uit. De dartelende en dansende koeien kunnen, tot de volgende winter zich aandient, vrijelijk de stallen in en uit lopen. De melkrobot, met maar liefst drie boxen, helpt daarbij enorm. De koeien kunnen 24/7 de boxen inwandelen om gemolken te worden. De robot (her)kent elke koe afzonderlijk.

Melken

Wanneer de koe zich laat melken wordt dat beloond met een paar brokken. Ha, ha, dacht ik direct, dan gaan die koeien natuurlijk ieder kwartier wel even naar binnen. Maar nee, zo werkt het niet. De koe die zich te vaak meldt wordt door de robot met zachte drang weer uit de box gezet en ontvangt dus geen brokken. Gemiddeld wordt een koe drie keer per dag gemolken. Sommige meer, een enkele minder. En heel af en toe moet er zelfs één uit de wei worden gehaald, omdat de dame in kwestie geen zin heeft. De robot is op al die koeienwensen afgestemd, maar de koe, intelligent als zij is, bepaalt dus zelf wanneer het haar beurt is.

Er kunnen drie koeien tegelijkertijd gemolken worden. De hoeveelheden en kwaliteit worden direct gemeten en in computers geregistreerd om daarna in een grote gekoelde tank te worden opgeslagen. Iedere drie dagen wordt de tank door een vrachtwagen van Friesland Campina leeggehaald.

Natuurlijk mocht ik even in de stallen kijken naar die prachtige koeien en de apparatuur waarmee ze bediend worden. Het was indrukwekkend om te zien hoe de robot inderdaad iedere koe herkent, de spenen weet te vinden, deze koevriendelijk schoonmaakt, de melkbekers aanlegt en het melken op iedere individuele koe afstemt. Overigens gebeurt ook het voeren van de koeien volledig automatisch en ook dat is afgestemd op, bijna individuele, wensen van de koe. Koeien die op dieet zijn, krachtvoeding of andere specifieke behoeften hebben, worden daarin grotendeels door robots bediend.

 

Doen Nicole en Arjan dan helemaal niets met de hand? Ja, natuurlijk wel. De robots worden iedere dag gereinigd en in de ligstallen wordt iedere dag het zaagsel waarop de koeien liggen ververst. Dat zaagsel wordt niet automatisch verwijderd en daarom gebeurt dat handmatig.

 

Kalfjes

Een heel ander verhaal geldt voor de kalveren. Hoogdrachtige koeien verblijven bij elkaar in een afgescheiden ruimte. Zij werpen dus in de kudde. Kalfjes worden direct na de geboorte weggehaald bij de moeder en in een eigen box, naast andere pasgeboren kalfjes, door Nicole met de hand gevoed. In eerste instantie met de biest (eerste melk) van hun eigen moeder. Biest bevat veel afweerstoffen in de vorm van eiwitten. Een net geboren kalf heeft nog geen eigen afweer en dus is het belangrijk dat het biest drinkt.

Deze jonge kalfjes hebben een hoog knuffelgehalte. Het valt dan ook niet altijd mee, vertrouwt Nicole mij toe, om dat toch niet te doen. Hun melkveehouderij is een bedrijf. De kalveren groeien hier op met begeleiding van een veearts, maar ze zijn er om te produceren voor de voedselvoorziening van mensen. Dat blijft dus voorop staan, maar laat wel toe dat er hier en daar toch af en toe even een knuffel of aai wordt gegeven.

De kalfjes krijgen bij hun geboorte de naam van hun moeder plus een volgnummer. Het stamboek voor het Holstein-Friesian koeienras is daarbij richting gevend. Dit ras is iets breder en daardoor mooier, vindt Nicole, en ze geven veel melk.

Op mijn vraag of een stier hier veel werk te doen heeft, antwoordt Arjan heel helder ‘nee’. Een stier houden brengt gevaren mee, legt hij uit. Niet alleen voor de boer maar vooral voor de koeien en kalveren. Hun bedrijf is er gewoon te groot voor. De koeien op deze melkveehouderij worden kunstmatig geïnsemineerd. Dat is diervriendelijker en efficiënter.

 

Het omliggende land zorgt voor een belangrijk deel voor het veevoer. Er wordt ook mais geteeld. Net als het gras wordt dit na de oogst ingekuild op het eigen terrein. Inkuilen is een methode om ruwvoer te kunnen bewaren. Het is een conserveringsmethode net als wekken, vriezen, drogen, zouten of inblikken. Het inkuilproces werkt op basis van zuurstofloosheid en verzuring. Melkzuurbacteriën houden niet van vocht en niet van zuurstof. Door gras te drogen, stevig aan te rijden en luchtdicht af te sluiten zijn de groeiomstandigheden voor melkzuurbacteriën ideaal.

Qua inkomsten zijn Nicole en Arjan vooral afhankelijk van de melkprijs, die niet constant is maar afhankelijk van vraag en aanbod op de internationale zuivelmarkt. Bijproducten, zoals roomboter of kaas, maken zij niet. In hun bedrijf, waarin ze beiden alle dagen van de week werkzaam zijn, is daar geen tijd voor. Het arbeidsintensief produceren van zuivelproducten laten zij liever aan de fabriek over.

Die drukte op het bedrijf zorgt er ook voor dat zij weinig tijd hebben voor hobby’s of andere zaken. Het bedrijf is helemaal hun ding. Wel nemen ze alle tijd voor de twee kinderen, die genieten van de vrijheid, de ruimte en de afwisseling die het melkveebedrijf biedt. En schoolvriendjes en buurkinderen genieten daar op hun beurt van mee.

Dierenwelzijn

Nicole en Arjan hebben een prachtig bedrijf dat groeit en bloeit dankzij hun betrokkenheid bij de dieren. Zij doen dan ook hun best om die zo lang mogelijk bij hen te laten blijven. Er staat zelfs een koe van vijftien jaar oud.

Ik wens iedere lezer toe eens een kijkje te kunnen nemen in zo’n mooi bedrijf als dat van Nicole en Arjan. Als je daar ooit de kans toe krijgt moet je die aangrijpen. Voedsel is voor ons een eerste levensbehoefte maar het is goed om te ervaren dat wij zorgzaam en respectvol om moeten gaan met de dieren die daarbij een rol spelen. Op deze veehouderij heb ik gezien hoe dat samengaat. Een bijzondere ervaring!

Richard Westerhof