Engeltje en Reinder Nijboer besteden een deel van hun vrije tijd aan activiteiten voor de Voedselbank. Voedselbanken ontstonden in de jaren 70 in Amerika en werden via Frankrijk in de jaren 80 van de vorige eeuw geïntroduceerd in Europa. Er zijn inmiddels voedselbanken in 22 landen in Europa.
In Nederland werd een van de eerste voedselbanken in 2002 opgericht in Rotterdam. In 2006 werd besloten om een landelijke organisatie te vormen met acht regionale voedselbanken. Dit leidde uiteindelijk tot de oprichting van de Vereniging van Nederlandse Voedselbanken. Sinds vorig jaar zijn daar 170 voedselbanken en tien distributiecentra bij aangesloten. De voedselbanken beschikken over meer dan 535 uitgiftepunten en er zijn ongeveer 11.000 vrijwilligers actief. In 2016 deden 30.500 huishoudens een beroep op een voedselverstrekking en werden er 2 miljoen voedselpakketten uitgeleverd.
In hun knusse huiskamer praat ik met Engeltje Nijboer-de Groot (1951) en echtgenoot Reinder Nijboer (1948) over hun tweewekelijkse activiteiten in Valthermond voor de Voedselbank Borger-Odoorn. Engeltje, die vernoemd is naar haar gootmoeder Engeltje en grootvader Engel, werd geboren in Groningse Onstwedde. Reinder is geboren en getogen in Harpel, niet ver daar vandaan. Mede vanwege Reinders werk in de garage van de fa Drenthe, wonen hij en Engeltje sinds hun huwelijk al bijna vijftig jaar in Valthermond. Hun dochter en hun zoon wonen er ook.
Op mijn vraag hoe zij betrokken zijn geraakt bij de Voedselbank, antwoordt Engeltje dat zij ruim 14 jaar geleden door de voorzitter van de Voedselbank Emmen werd gevraagd om hier in Valthermond een vestiging te starten. Dat heeft zij met veel plezier gedaan en nu zijn er nog drie andere Valthermonders bij betrokken en zijn er twee reserves, die inspringen bij vakantie, ziekte of grote drukte. Sinds zijn pensionering, zeven jaar geleden, behoort ook Reinder tot de vaste medewerkers en draagt hij zijn steentje bij.
Hun klanten, zoals zij dat het liefst aanduiden, komen uit Valthe, Klijndijk, Odoorn, Exloo en Valthermond. Er zijn op dit moment 10 gezinnen die gebruik maken van de Voedselbank. Maar dat waren er ooit wel eens 23.
Een aantal van de klanten is al wat langer lid, anderen hebben slechts een tijdelijke overbrugging nodig. Vanwege echtscheiding, faillissement, ontslag of stopzetting van een bedrijf hebben sommigen even niet voldoende financiële middelen om voldoende boodschappen voor zichzelf of voor het gezin te doen. De Voedselbank kan in dat soort situaties bijspringen. Er zijn wel voorwaarden aan verbonden. Of iemand aan de voorwaarden voldoet wordt vooraf getoetst door zogeheten intakers. “Gelukkig hoeven wij dat niet te doen” zeggen Engeltje en Reinder in koor. Overigens heeft ook de gemeente daar geen invloed op. Wel verwijst de gemeente mensen, die daar mogelijk voor in aanmerking komen, door naar de Voedselbank. De centrale regie ligt bij Voedselbank Zuidoost Drenthe in Emmen. Die bepaalt aan de hand van op de website vermelde voorwaarden en het advies van de intaker, wie in aanmerking komt voor ondersteuning.
Een voor de hand liggende vraag is natuurlijk “hoe komen jullie aan de spullen en etenswaren?” Engeltje antwoordt dat die vooral vanuit het centrale coördinatiepunt in Emmen komen. Maar ook COOP in Odoorn en Schutrups in Klijndijk doneren iedere 14 dagen producten die variëren van babyvoeding tot broodbeleg. Maar altijd serieuze producten en dus ontbreken vlees, verse groenten, aardappels, en soms een pizza, niet. De Schutrups kent daarnaast ook een spaarsysteem van muntjes bij het doen van boodschappen. Wie dat wil kan in de winkel de muntjes ‘sparen’ voor de Voedselbank.
Is het altijd min of meer hetzelfde pakket dat jullie krijgen? “Nee, zeker niet”, antwoordt Engeltje. Zij geeft als voorbeeld dat er kort geleden 80 kippen te verdelen waren. Die verdeel je natuurlijk niet alleen onder de 10 gezinnen uit Borger-Odoorn. Zij vertelt dat de kippen op een centrale plek in een grote vriezer werden opgeslagen en daarna verdeeld onder de diverse uitgiftepunten van de Voedselbank. Ook grote supermarkten als Aldi en AH leveren diverse producten en vooral brood. Soms zelfs nieuwe kleding van de Aldi. Eieren komen weer van een hobbyboer in Nieuw Buinen. En zelfs Het Land van Bartje hoort ook in het rijtje van trouwe leveranciers thuis. Overigens geldt, zo voegt Reinder daaraan toe, dat alle producten altijd binnen de houdbaarheidstermijn worden uitgeleverd.
In het verleden waren er, meer dan nu, initiatieven van clubs en organisaties zoals Vrouwen van Nu en de Lionsclub in de regio, die zorgden voor acties onder particulieren. Je moet dan denken aan het inzamelen van kinderspeelgoed, kinderkleding en DE-koffiepunten. Die koffiepunten-actie zal wel blijven maar voor het overige wordt het allemaal wat minder, is de verwachting van Engeltje en Reinder.
Veel levensmiddelen zijn gedoneerd bij de recente verbouwingen van COOP Odoorn en de Jumbo in Emmen omdat beide winkels daarvoor moesten worden leeggehaald. Die overtollige producten waren natuurlijk zeer welkom bij de Voedselbank. Auto’s vol zijn er opgehaald en de inhoud werd vervolgens verdeeld over een aantal uitgiftepunten. Natuurlijk ook bij de PKN Kerk De Hoeksteen, hier in Valthermond.
Vermeldenswaard is dat er ook ieder jaar Kerstpakketten worden aangeboden. Vanaf december of zelfs tot in maart toe worden die weer aan klanten van de Voedselbank uitgereikt. Heel erg leuk en met vaak nog eens heel nuttige dingen in het ‘verrassingspakket’. Los daarvan ontvangen altijd alle klanten met kerst een eigen pakket van PKN Borger-Odoorn.
Engeltje is ook heel blij met het contact dat zij heeft met de mensen. Ze gaat makkelijk om met zowel jong als oud. Uiteraard staat privacy van de klanten bij beiden hoog in het vaandel, maar Engeltje kent alle klanten bij naam en vindt dat belangrijk voor een goed contact.
Op de donderdag van de openstelling – eens per twee weken – zet Reinder de tafels klaar waarop de pakketten op naam van gezin en gezinsgrootte worden uitgestald. Met inachtneming van de Corona-regels worden de pakketten daarna door Engeltje en haar collega’s uitgereikt.
“Doen jullie nog meer dan de activiteiten voor de Voedselbank,”vroeg ik nog. Ja, dat doen zij zeker, was hun antwoord. Beiden zijn actief in de PKN en van daaruit worden bezoekjes gebracht aan zieken en ouderen. “Gewoon om even een praatje te maken en aandacht te geven. Het doet de mensen goed, zo’n bezoekje” zegt Engeltje. Reinder speelde tot voor de Corona-perikelen toneel en is nog steeds lid van het Samen op Weg-koor in Valthermond.
Het is voor mij duidelijk als ik mijn gesprek met Engeltje en Reinder teruglees. Zij zijn beiden sociaal voelend, hebben aandacht voor hun medemens en tonen betrokkenheid. Zij hebben het hart op de goede plaats en staan voor wat ze toegezegd hebben te doen. En wat ze doen bij de Voedselbank doen ze met overgave.
Zij willen iedereen, die al dan niet tijdelijk in zorgelijk omstandigheden komt te verkeren, meegeven om niet te schromen zich aan te melden bij de Voedselbank. Die kan iets voor je betekenen als je hulp nodig hebt.
Voor het geval iemand graag vrijwilliger wordt, kan hij of zij altijd contact opnemen met Engeltje. Zij stelt daarvoor graag haar telefoonnummer 0599-661969 beschikbaar. ‘Het is geen dagtaak’, zegt ze erbij. Eén keer per twee weken op donderdag van 2 tot half 4.
Ik zou zeggen: doen!.
Richard Westerhof