Wanneer Vincent van Gogh in het najaar van 1883 naar Drenthe komt, zit hij nog in zijn beginjaren als kunstenaar. Hij hoopt hier rust en inspiratie te vinden en gaat op zoek naar het ongerepte landschap waar andere kunstenaars hem over hebben verteld. In Drenthe schilderde Van Gogh veen- en heidelandschappen in donkere kleuren, soms met werkende veenarbeiders. Hij experimenteert hier volop met technieken en het schilderen met olieverf.
Uit de brieven die hij aan zijn broer Theo schreef, blijkt dat Vincent tijdens zijn verblijf in Hoogeveen, Nieuw-Amsterdam/Veenoord en Zweeloo een groot aantal studies schilderde. Het merendeel daarvan is verloren gegaan. Vandaag de dag worden de volgende schilderijen aan de Drentse periode toegeschreven.
‘Twee vrouwen in het veen’ schilderde Van Gogh in de omgeving van het dorp Nieuw-Amsterdam, de uitvalsbasis voor zijn ontdekkingstochten door het veengebied. Zijn doel was om de ‘gewone’ mens, en dan met name de landarbeider, te schilderen. De vrouwen op het schilderij verzamelen waarschijnlijk gedroogde turfplaggen. [foto]
Van Gogh was gefascineerd door het eenvoudige landleven. Al ruim twee jaar was hij bezig het boerenleven te onderzoeken en te schetsen. Tijdens het schilderen van dit werk heeft hij zich een paar keer bedacht. Uit onderzoek blijkt dat er eerst vier figuren op dit schilderij stonden afgebeeld in plaats van twee.
‘Hutten’ schilderde Van Gogh ook tijdens zijn Drentse periode. Enthousiast schreef hij zijn broer Theo hoe ‘onuitsprekelijk mooi’ hij het hier vond. Maar dat was volgens hem aan deze studie nog volstrekt niet te zien. Hij moest “nog veel bij leeren”. Bij de creatie van dit werk oefende hij met het contrast van een donkere voorgrond tegen een lichte lucht. In het schilderij zit veel zand in de verf. Dat is erin gewaaid toen hij het in het landschap schilderde. Wanneer je het werk van dichtbij bekijkt zie je de korreltjes oplichten in de donkere verf. [foto]
‘Onkruid verbrandende boer’ is een krachtig schilderij. Ondanks dat hij nog maar beginnend kunstenaar was, slaagde Van Gogh er goed in om een intiem avondeffect vast te leggen. Het is een donker schilderij met kleuren die dicht bij elkaar liggen. Door zich te concentreren op de werking van licht, wist Van Gogh er een interessante voorstelling van te maken. Het schijnsel van het vuur, de opstijgende rook, het licht dat op de handen en voet van de figuur valt en de schaduw die hij op het land werpt; het is heel goed getroffen.
In een brief van 22 oktober 1883 aan zijn broer Theo maakte Vincent van Gogh schetsjes van vier schilderijen, waaronder ‘Onkruid verbrandende boer’. Hij schreef daarover: “Ziehier een paar avond effekten – ik zit nog steeds op dat onkruidverbrandertje, dat ik wat toon aangaat in een geschilderde studie beter heb dan vroeger, zóó dat het meer de grootheid der vlakte en het vallen van den avond geeft en ’t vuurtje ’t eenige lichtstipje is met ietwat rook. Ik ging er telkens s’avonds voor buiten kijken.”
Van Gogh had al vroeg een fascinatie voor dit soort eenvoudige hutten en boerderijen. Tijdens zijn periode in Drenthe schilderde hij ze vaak. Bij de creatie van ‘Boerderij met turfhopen’ werkte hij niet heel precies, met brede penselen. Toch schilderde hij net genoeg details om de karakteristieken van de boerderij weer te geven. Aan de rechterkant van het dak zijn twee uitstekende stokken te zien. Die ondersteunen het dak van plaggen en mos.
In een brief van 15 oktober 1883 aan zijn broer Theo schetst hij zijn werk en schrijft hij: “Het onderste is, met een teer groen korenveldje op den voorgrond & verwelkte grassen achter ’t huisje & hoopen turf, weer een doorkijkje op de heide en de lucht heel licht. Zie, waar ik op komen wil is, in dat genre zoudt gij moeten beginnen en zoudt dunkt mij wel doen van ’t begin af aan volstrekt niet uitsluitend te teekenen”.
Bron: www.drenthe.nl
Er zijn meer activiteiten over van Gogh in Drenthe:
- Expositie in van Goghhuis in Veenoord
- Meerdere fiets- en wandelroutes verkrijgbaar in het Van Gogh Huis Drenthe
Schilder Workshops, ook voor kinderen